شمش چیست ؟
شمش چیست ؟ که به اصطلاح به آن INGOT گفته می شود قطعه ای از مواد فلزی است که با ذوب انواع فلزات مانند طلا, فولاد, قلع, آلومینیوم, تلوریم, برنج, مس و استیل و … شمش تولید می شود.
روند تولید شمش هزاران سال قدمت دارد, زیرا قالب سازی فلزات یا همان ریخته گری به شکل منظم شمش حمل و نقل و ذخیره سازی آن را آسان می کند. که از همین رو در فولاد به عنوان ریخته گری نیمه تمام محسوب می شود.
فلز مذاب خالص به صورت میله ای یا بلوکی در قالب ریخته می شود. شمش ها با انجماد مواد مذاب در قالب تولید می شوند. ساخت شمش چندین هدف دارد:
- در مرحله اول: قالب بطوری طراحی میشود که یکپارچه و محکم باشد . از آنجا که ساختار تشکیل شده توسط مواد مذاب, خواص فیزیکی مواد را کنترل می کند.
- مرحله دوم: شکل و اندازه قالب برای سهولت در جابجایی و پردازش شمش در سایر فرایند تولید است.
بررسی شمش از لحاظ شکل ظاهری
سوالی در ذهن همه ما وجود دارد اینست که چرا شکل شمش مخروطی است ؟
- باید توجه داشت که قالب برای به حداقل رساندن اتلاف فلز ذوب شده در گوشه های قالب مستطیل گوشه ها کمی در انتها به هم نزدیک می کنند که کمک به خارج کردن فلز از قالب می باشد. (جهت مطالعه بیشتر به فلز چیست مراجعه نمایید)
- باعث کاهش هزینه های تولید و محصولات نهایی می شود
- از ایجاد ترک در اثر خنک سازی ناهموار جلوگیری می کنند.
تشکیل ترک یا خلا در حالی اتفاق می افتد که انتقال مواد مذاب به جامد دارای تغییر حجم مربوط به جرم ماده است. تشکیل این نقص ها در شمش ممکن است باعث بی فایده شدن شمش ریخته گری شود و ممکن است به ذوب مجدد یا بازیافت مجرب شود.
طرح های متنوعی برای قالب شمش وجود دارد که ممکن است متناسب با خصوصیات فیزیکی مواد مذاب و فرآیند انجماد انتخاب شوند.
قالب ها ممکن است در ریختن مواد مذاب متفاوت باشند, افقی یا از بالا که ممکن است دارای دیواره های صافی باشند. طراحی قالب به دلیل تماس مواد مذاب باعث افزایش انتقال گرما می شود.
قالبها بسته به نیاز انتقال حرارت ممکن است دارای طرح های باشند, ریخته گری شن و ماسه و یا قالب های آهنی و یا با آب سرد که همه موارد وابسته انتقال حرارت مورد نیاز است. (جهت مطالعه بیشتر به آهن چیست مراجعه نمایید)
تولید شمش
با توجه به اینکه شمش چیست را توضیح دادیم حال نوبت به آن رسیده است که به تولید شمش بپردازیم, تولید شمش آهن طیف گسترده ای از فلزات را شامل می شود. که شمش فولاد یک نوع نمونه اولیه برای تولید محسوب می شود, به لطف فن آوری مدرن تولید شمش با اندازه های ویژه و وزن زیاد امکان پذیر شده است. (جهت خرید و بررسی به قیمت ورق مراجعه نمایید)
که در حالت کلی دو نوع ریخته گری برای تولید شمش وجود دارد
- ریخته گری کلاسیک : از مخلوط شن و ماسه قالبی ساخته می شود که یک بار مصرف است یعنی برای شمش بعدی باید دو باره قالب را ایجاد کرد
- تولید مکانیکی: قالب با لبه های تمیز و دقیق مطابق بر سفارش مشتری ساخته می شود که یک بار مصرف نیست و میتوان برای تولیدات دیگر از همان قالب استفاده کرد که این فرآیند سریع ترین و راحت ترین روش ساخت شمش میباشد.
ریخته گری شمش
کنترل کیفیت در تمام مراحل تولید نقش بسزایی دارد بنابراین نسبت خطا نزدیک به صفر است, که در هر مرحله دقت در ابعادی و مشخصات مواد کنترل می شود. (جهت مطالعه بیشتر به اهمیت کنترل کیفیت در تولید آهن مراجعه نمایید)
کاربرد شمش
با توجه به اینکه دانستیم که شمش چیست و چگونه تولید می شود حال سوال اینجاست که چه کاربردی دارد.
شمش کاربردهای مختلفی در بخشهای گوناگون دارد. بسته به مواد و اندازه در صنعت ساخت و ساز و ماشین آلات نقش مهمی دارد. شمش های تولید شده با ریخته گری می توانند 300 کیلو تا 9 تن وزن داشته باشند از این رو در صنایع سنگین مانند: کشتی سازی و جرثقیل های سنگین استفاده می شود.
شمش فولاد برای مصارفی استفاده می شوند که نیاز به ذوب و قالب گیری باشد یعنی به صورتی که محصول نهایی تنها از راه ریخته گری ایجاد می شود, ماننده قطعات سنگین و اشکال خاص.
لیست کارخانه های تولید شمش
تولید شمش در ایران دومین صنعت مهم و استراتژیک محسوب می شود. آسیا بزرگترین کارخانه های تولید شمش فولاد در دنیا را در خود جای داده است, که چین در این حوزه جزو صنعت مادر شناخته می شود و ۴۲ درصد فولاد دنیا را تولید می کند. و با کارخانه های ایران نیز در صنعت فولاد سعی در رقابت دارند. (جهت مطالعه بیشتر به فولاد چیست مراجعه نمایید)
[row style=”collapse”]
[col span=”1/3″ ]
[/col]
[col span=”2/3″ ]
ذوب آهن اصفهان
[divider]
تاسیس 1346 در جنوب غربی اصفهان با ظرفیت 1,900,000 تن فولاد در سال آغاز گردید, و در سال 1395 با ظرفیت یک میلیون تن شمش آهن در واحد ریخته گری ذوب آهن اصفهان به کار خود ادامه می دهد.
[/col]
[/row]
[row style=”collapse”]
[col span=”1/3″ ]
[/col]
[col span=”2/3″ ]
فولاد مبارکه اصفهان
[divider]
تاسیس 1360 در 75 کیلومتری جنوب غربی اصفهان آغاز شد. ظرفیت تولید فولاد مبارکه اصفهان تا 12.7 میلیون تن در سال است. و دارای مساحتی حدود 35 کیلومتر مربع می باشد.
[/col]
[/row]
[row style=”collapse”]
[col span=”1/3″ ]
[/col]
[col span=”2/3″ ]
فولاد خوزستان
[divider]
تاسیس 1368 در شهر اهواز مرکز استان خوزستان می باشد. این کارخانه با وسعت 3.8 کیلومتر و ظرفیت تولید فولاد خوزستان به 3.800.000 میلیون تن شمش آهن در سال می رسد.
[/col]
[/row]
[row style=”collapse”]
[col span=”1/3″ ]
[/col]
[col span=”2/3″ ]
فولاد خراسان
[divider]
تاسیس 1380 در 15 کیلومتری شمال غرب شهرستان نیشابور فعالیت خود را در 1400 هکتار زمین شروع کرد. فولاد خراسان توانسته ظرفیت خود را به 4.1 میلیون تن در سال برساند.
[/col]
[/row]
[row style=”collapse”]
[col span=”1/3″ ]
[/col]
[col span=”2/3″ ]
فولاد هرمزگان
[divider]
تاسیس 1387 در 13 کیلومتری شهر بندرعباس است که کارخانه فولاد هرمزگان در کنار خلیج فارس در زمینی به مساحت 95 هکتار میباشد, که ظرفیت تولید سالیانه 1,650,000 تن می باشد.[/col]
[/row]
[row style=”collapse”]
[col span=”1/3″ ]
[/col]
[col span=”2/3″ ]
گروه ملی صنعتی فولاد ایران
[divider]
تاسیس 1342 در کیلومتر 9 جاده اهواز خرمشهر فعالیت میکند که ظرفیت سالیانه 1,435,000 هزار تن فرآورده های فولادی و 430,000 تن شمش آهن در سال میباشد.[/col]
[/row]
[row style=”collapse”]
[col span=”1/3″ ]
[/col]
[col span=”2/3″ ]
مجتمع فولاد شاهین بناب
[divider]
تاسیس 1383 در آذربایجان شرقی ( بناب ) آغاز به کار کرد, مجتمع فولاد شاهین بناب فعالیت خود را در زمینی به مساحت 140 هکتار با ظرفیت تولید سالیانه 1,900,000 تن شمش فولاد درحال فعالیت میباشد.
[/col]
[/row]
[row style=”collapse”]
[col span=”1/3″ ]
[/col]
[col span=”2/3″ ]
شرکت فولاد آلیاژی ایران
[divider]
این کارخانه بزرگترین تولید کننده فولاد آلیاژی ایران در دنیا می باشد که در سال 1378 در شهر یزد کیلومتر 24 جاده فولاد تاسیس شد و ظرفیت کل تولید شمش فولاد ۱۴ تن بر ساعت می باشد.
[/col]
[/row]
[row style=”collapse”]
[col span=”1/3″ ]
[/col]
[col span=”2/3″ ]
نورد فولاد یزد
[divider]
کارخانه نورد فولاد یزد در سال 1359 در شهر یزد کیلومتر 17 به سمت تفت فعالیت خود را آغاز کرد. ظرفیت تولیدی شمش آهن این کارخانه 500.000 تن در سال می باشد.
[/col]
[/row]
[row style=”collapse”]
[col span=”1/3″ ]
[/col]
[col span=”2/3″ ]
فولاد سیرجان
[divider]
کارخانه فولاد سیرجان در سال 1386 تاسیس و در استان کرمان سه راه حمزه قرار دارد که ظرفیت کارخانه یک میلیون تن شمش فولادی می باشد.
[/col]
[/row]
لطفا مقاله شمش چیست با دوستان خود به اشتراک بگذارید
