درز انقطاع چیست و چگونه محاسبه می شود؟

درز انقطاع : جلوگیری از آسیب های ناشی از زلزله و تغییرات دمایی در ساختمان ها

درز انقطاع, به فاصله ای اطلاق می شود که به صورت عمدی بین دو ساختمان یا دو بخش از یک سازه ایجاد می شود. این فاصله با هدف جلوگیری از آسیب های ناشی از عوامل مختلف مانند زلزله, انقباض و انبساط مصالح ساختمانی, و سایر تغییرات محیطی در نظر گرفته می شود. در واقع, این فاصله به عنوان یک تدبیر پیشگیرانه برای جلوگیری از تخریب و خسارات به سازه ها و ساختمان های مجاور عمل می کند. (جهت مطالعه بیشتر به سازه فولادی مراجعه نمایید)

تمامی ساختمان ها در طول عمر خود به دلایل مختلفی مانند زلزله, تغییرات دمایی و تغییرات رطوبتی, دچار حرکات و تغییراتی می شوند. این حرکات می توانند موجب ایجاد تنش ها و نیروهای مختلفی در سازه ها شوند که در نهایت می تواند به آسیب های جدی منجر شود. به همین دلیل, برای جلوگیری از برخورد و تخریب ساختمان های مجاور, نیاز به ایجاد درز انقطاع است. این درزها معمولاً در زمان ساخت و در مناطقی که دو ساختمان به یکدیگر نزدیک هستند, تعبیه می شوند. (جهت خرید و بررسی به قیمت پروفیل مراجعه نمایید)

اهمیت محاسبه دقیق درز انقطاع

فرض کنید که چند ساختمان به صورت کاملاً چسبیده به هم ساخته شده اند. در صورت وقوع زلزله, این ساختمان ها به دلیل حرکت های نسبی ناشی از زلزله, ممکن است به یکدیگر برخورد کرده و باعث تخریب شوند. برای جلوگیری از این مشکل, فاصله ای به نام درز انقطاع در نظر گرفته می شود تا از برخورد این ساختمان ها در زمان زلزله جلوگیری شود.

علاوه بر زلزله, تغییرات دمایی نیز می تواند بر ساختمان ها تأثیر بگذارد. مصالح ساختمانی با تغییرات دما منبسط و منقبض می شوند. اگر ساختمان ها به یکدیگر چسبیده باشند, این انبساط و انقباض می تواند تنش هایی در سازه ایجاد کند که منجر به ترک خوردگی یا تخریب شود. درز انقطاع, با ایجاد فضایی برای حرکت های نسبی بین ساختمان ها, از این آسیب ها جلوگیری می کند. (جهت مطالعه بیشتر به تفاوت قیمت اسکلت فلزی و بتنی مراجعه نمایید)

نحوه محاسبه درز انقطاع

محاسبه درز انقطاع بسته به ارتفاع ساختمان و شرایط مختلف متفاوت است. طبق استاندارد 2800 ایران, ساختمان ها باید با پیش بینی شکافی مشخص از یکدیگر فاصله داشته باشند. برای ساختمان هایی با هشت طبقه یا کمتر, فاصله هر طبقه از مرز زمین کناری باید حداقل 0.5 درصد از ارتفاع آن طبقه باشد. این محاسبه به وسیله فرمول زیر انجام می شود:

همچنین, برای ساختمان هایی با بیش از هشت طبقه, محاسبه درز انقطاع به صورت پیچیده تری انجام می شود و باید تغییر مکان جانبی غیرخطی در طبقات در نظر گرفته شود.

نکات مهم در اجرای درز انقطاع

1. نقشه برداری دقیق: درز انقطاع باید در نقشه های معماری, تیرریزی و سایر نقشه های مرتبط با ساخت سازه به دقت مشخص شود تا از اجرای صحیح آن اطمینان حاصل شود.

2. ابعاد ستون ها: توجه به ابعاد ستون ها و دیوارهای برشی در تمامی طبقات بسیار مهم است. این ابعاد باید از پایین تا بالای ساختمان به صورت پیوسته رعایت شوند تا درز انقطاع به درستی عمل کند.

3. توجه به سازه های مجاور: در صورت وجود سازه های مجاور, باید مطمئن شد که درز انقطاع به درستی در نظر گرفته شده و سازه های مجاور نیز این فاصله را رعایت کرده اند.

4. مصالح مناسب: مصالحی که برای پر کردن درز انقطاع استفاده می شوند باید ویژگی هایی مانند انعطاف پذیری, ارتجاع پذیری و دوام بالا داشته باشند. این مصالح باید به گونه ای باشند که علاوه بر پر کردن فضای خالی, از لحاظ زیبایی نیز به سازه آسیب نرسانند.

انواع درزهای ساختمانی

در کنار درز انقطاع, انواع دیگری از درزها نیز وجود دارند که هر یک برای شرایط و نیازهای خاصی مورد استفاده قرار می گیرند:

1. درزهای اجرایی: این نوع درزها برای تسهیل در بتن ریزی و با توجه به محدودیت های موجود در حجم بتن ریزی در نظر گرفته می شوند.

2. درزهای انقباضی: درزهای انقباضی به منظور جلوگیری از ترک های ناشی از جمع شدگی بتن در سازه ها ایجاد می شوند.

3. درزهای انبساطی: این درزها برای مقابله با انبساط و انقباض ناشی از تغییرات دمایی در مصالح ساختمانی تعبیه می شوند.

4. درزهای کنترل: درزهای کنترل برای کاهش تنش ها و ترک خوردگی های ناشی از تغییرات دما و رطوبت در سازه ها به کار می روند.

5. درزهای نشست: این درزها برای جلوگیری از نشست های نامساوی بین دو سازه مجاور که دارای مشخصات متفاوتی هستند, ایجاد می شوند.

مواد مناسب برای پر کردن درزها

مواد پرکننده درزها, که به عنوان “فیلر” نیز شناخته می شوند, باید ویژگی هایی مانند انعطاف پذیری, ارتجاع پذیری و دوام بالا داشته باشند. موادی مانند الیاف گیاهی, لاستیک, ترکیبات آسفالتی و چوب پنبه برای این منظور استفاده می شوند. این مواد باید به خوبی در درزها جای بگیرند و شکل خود را حفظ کنند.

نتیجه گیری

درز انقطاع یکی از اجزای ضروری در ساخت و ساز است که به منظور جلوگیری از آسیب های ناشی از زلزله, تغییرات دمایی و نشست های نامتقارن در سازه ها ایجاد می شود. با توجه به اهمیت این موضوع, محاسبه و اجرای صحیح درز انقطاع در ساختمان ها امری بسیار حیاتی است. این فاصله علاوه بر اینکه از تخریب ساختمان ها جلوگیری می کند, می تواند به زیبایی و دوام بیشتر سازه نیز کمک کند.

جهت مطالعه بیشتر به ویکی پدیا مراجعه فرمایید.